Ekströmi Marss, Kolga, Estland

KUMU

Bij aankomst in Tallinn stond er een frisse wind, maar de sneeuw was goeddeels verdwenen, de week ervoor was het nog -18 graden Celsius geweest, helaas dooide het. Ik nam een taxi naar het nabijgelegen KUMU Art Museum, enigszins verscholen in een heuvel ontvouwde zich een wereld met prachtige werken. Ik was er nog niet eerder geweest, ik nam me voor een aantal zalen goed te bekijken en komende maart terug te gaan, wanneer ik zal deelnemen aan de Winter Swimming World Championships (WSWC2018) in Tallinn.
De tentoonstelling over decadente kunst vond ik geestverruimend, onderwerpen als ziekte, dood, zelfmoord, verleiding, alcoholisme en prostitutie kwamen vanuit verschillende invalshoeken  aan bod. Er is niets nieuws onder de zon, het is van alle tijden en tegelijk behoren beeldende kunstenaars, schrijvers, dichters en componisten in turbulente tijden vaak tot de de avant-garde, de voorhoede van maatschappelijke ontwikkelingen, die zij al voorvoelen, voordat het grote publiek überhaupt enig idee heeft wat er te gebeuren staat. Een anti-stroming was bijvoorbeeld DADA, die ontstond als reactie op de gruwelen en waanzin van de loopgravenoorlog tijdens WWI.

Zelfbeschikking

Estland en Finland maakten zich in 1918-1919 los van Rusland, ze riepen de onafhankelijkheid uit en wisten de Rode terreur een halt toe te roepen. De onafhankelijkheid van de Baltische landen was echter van korte duur. In 1939 viel de Sovjet-Unie de Baltische landen en Finland binnen. De Finnen wisten in de beruchte winteroorlog van 1939-1940 de Russische troepen tot staan te brengen en zware verliezen toe te brengen. Tragisch genoeg verloren de Finnen Karelië in het zuidoosten en een deel van Lapland in het noodoosten. Toen in 1941 de Duitse troepen operatie Barbarossa inzetten, werden de Balten deel van het Groot-Germaanse Rijk. In 1944 werden de Duitse troepen verdreven, een exodus volgde en de Baltische landen werden ingelijfd bij de Sovjet-Unie. De communistische onderdrukking zou uiteindelijk tot 1991 duren, in dat jaar verklaarden Estland, Letland en Litouwen zich onafhankelijk.

Communisme

De aanhangers van deze totalitaire ideologie hebben in de vorige eeuw wereldwijd naar schatting honderd miljoen slachtoffers gemaakt. De ongekende terreur die de Baltische landen trof, heeft zich vastgezet in het individuele en collectieve bewustzijn en geheugen van de Esten, Letten en Litouwers. Vele tienduizenden werden door de Russen naar Siberië gedeporteerd en zijn nooit teruggekeerd.

Woudbroeders

Tijdens de Russische bezetting in 1944 trokken veel mannen en vrouwen zich terug in de bossen en moerassen en zetten vandaaruit de gewapende partizanenstrijd als woudbroeders voort tot ver in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Voor westerlingen is het moeilijk voor te stellen welke emoties en gevoelens de mensen in Finland en de voormalige landen van het Warschau Pact nog dagelijks doormaken. Verzet leidde meestal tot opsluiting, marteling, deportatie en de dood.

Ekströmi Marss

De Ekströmi marss is een loop ter ere van de Zweedse kolonel Martin Ekström, die de Esten militair gesteund heeft tijdens de onafhankelijkheidsstrijd van 1918-1919. Finse en Zweedse vrijwilligers kwamen de Esten te hulp om het land te bevrijden van de Russische overheersing.
Aan de mars door de bossen rond Kolga namen deze keer ruim drieduizend lopers deel, waaronder ook grote groepen Britse en Deense militairen, die hier in NAVO-verband zijn gelegerd.

De tocht startte vanuit een vervallen Zweeds landgoed in Kolga. Financiën om het hoofdgebouw, de bijgebouwen en de omliggende schuren in hun oude luister te herstellen, zijn er helaas niet.
Samen met een aantal Estse en Finse woudbroeders liep ik de 30.6 kilometer in iets minder dan vijf uur. Een mooie tocht, het gebied ken ik inmiddels redelijk goed.
Het ijzelde flink en dat maakte de bospaden spiegelglad. Vijf kilometer voor de finish gleed ik plots onderuit en verstuikte ik m'n enkel, dat was geen pretje, ik krabbelde op en zette de tocht een half uur later met m'n makker Kristjan voort.

Afgelopen zomer was ik hier ook, op de fiets en deels per trein reisde ik vanuit Berlijn via Jelenia Gora, Praag, Gdansk, Kaunas en Riga naar Kolga.

Avondmaal en sauna

's Avonds kwamen de vrienden en medewerkers van de organisatie bij elkaar in een nabijgelegen herberg, waarvan de wanden vol hingen met  traditionele landbouwwerktuigen en gereedschappen, een gietijzeren kachel brandde roodgloeiend. De oud-Germaanse keuken werd in ere gehouden: heerlijk bereid wild, vis, gebraden worst, knoflook, ui, komkommers, augurken, gierst, bier, zelf gestookte sterke drank en voor mij Chaga thee. Onderwijl was de hout gestookte rook-sauna gereed. Een plek voor rituele reiniging en om met elkaar een goede tijd door te brengen. 

Tallinn

Zondagmiddag nam ik afscheid van mijn vrienden en stapte ik op de bus naar Tallinn, ongeveer vijfenvijftig kilometer westelijk, daar had ik een afspraak en bracht ik de rest van de dag door, voordat ik de volgende ochtend vroeg het vliegtuig nam naar Nederland. Het was een korte en mooie reis. Ik verheug me er op om in maart  voor langere tijd terug te keren.