Trainingsdag USAR.NL-verpleegkundigen

USAR-Estland

Ons contact dateert van november 2015 in Estland, toen wij elkaar ontmoetten tijdens het zogeheten EST-USAR IEC INSARAG Classifiers program voor het Estse USAR-team, zij werden op hun kwaliteiten en organisatiegraad beoordeeld door experts van andere USAR-teams om toegelaten te kunnen worden tot de USAR-gemeenschap, hetgeen gerealiseerd werd.

 “Classification is a peer review where best practices from the network are being shared”.

Terje Skavdal, voormalig secretaris INSARAG in Genève, de overkoepelende UN-organisatie van alle USAR-teams, nodigde mij uit om als ‘observer’ aanwezig te zijn.
Thomas Eckhardt gaf tijdens die classificatie in Estland aan, dat hij graag een keer leden van zijn USAR-team door mij wilde laten trainen en dat kreeg zijn vervolg.

Doelstellingen

De opdracht luidde om een groep van twaalf USAR-verpleegkundigen op een ongewone manier te trainen, waardoor zij beter in staat zullen zijn om in extreme omstandigheden te kunnen opereren.
Extreme kou, hitte, natheid, hoogte, slaapdeprivatie, in combinatie met een gebrek aan acclimatisatie en blootstelling aan grootschalig menselijk lijden en vernietiging, vraagt veel van het absorptievermogen, de veerkracht, van de individuele leden en het team als geheel.
Uit eerdere ervaringen bleek dat deze specialistische verpleegkundigen, die in het dagelijks leven in de ambulance-hulpverlening werken, moeite hebben met de onbarmhartige, klimatologische omstandigheden in het uitzendgebied.

Trainingsdag

Het was een enerverende opdracht, waarbij ik gedurende de voorbereiding regelmatig overleg voerde met Thomas Eckhardt om de vraag- en doelstellingen van de trainingsdag helder te krijgen en maatwerk te kunnen leveren.
Logistiek werd ik bijgestaan door Marco Boulogne en zijn team van USAR/brandweer/IFV.
Dat betekende dat ik mijn verzoeken kon indienen en dat deze op tijd en adequaat geregeld werden.
Voor dag en dauw kwam ik aan op het strand van Scheveningen, waar een van de logistieke medewerkers al aanwezig was met een 4x4 en daaraan gekoppeld een grote aanhanger met materialen. Niet veel later waren we met vijf man ter plaatse.
Gezamenlijk hebben we de USAR-tent opgezet, vlakbij de vloedlijn, waar het middagprogramma zou gaan plaats vinden. 
Eenmaal klaar spoedde ik mij naar het zijterras van Beachclub Hartbeach waar het ochtendprogramma zou starten.
Een fijne strandtent waar ik regelmatig ’s ochtends vroeg met een groep bevriende Scheveningse winterzwemmers afspreek om  de zee in te gaan.

Experiential learning¹

Van 0900 – 0915 was de inloop en registratie van de twaalf verpleegkundigen.
Ook de door mij uitgenodigde defensie-arts Maarten Leeflang was gearriveerd, zijn rol zou die van ‘observer’ zijn.
Het programma ging van start.
Na het welkomstwoord door Thomas Eckhardt nam ik het woord en na een korte uiteenzetting van de doelstellingen van de dag, deelde ik op de man/vrouw een Combat Application Tourniquet (CAT®) uit en verzocht ik de deelnemers om mee naar buiten te gaan naar de vloedlijn.

Oefening

Het fysieke kan niet zonder het cerebrale, en vice versa, het lichaam is ons voertuig en moet optimaal kunnen functioneren om de gestelde taken en opdrachten naar beste vermogen uit te kunnen voeren.
Aangekomen bij de tent deelde ik de groep in tweeën, ieder team had een brancard tot zijn beschikking en per team fungeerde een lid als slachtoffer.
Vandaar moesten de twee teams ruim honderd meter rennen alvorens dezelfde weg terug te keren. Eenmaal ter plaatse kregen de deelnemers de opdracht een aantal cross-fit oefeningen uit te voeren. Tot slot blies ik op een fluitje en riep dat ieder van hen een massale bloeding aan het onderbeen had en dat ze binnen dertig seconden bij zichzelf een tourniquet moesten aanleggen, die ik vervolgens controleerde op doelmatigheid en effectiviteit.

Stellingen en vragen

Eenmaal weer binnen was iedereen goed opgewarmd en klaar om een zevental stellingen met betrekking tot de preparatie, de werkomstandigheden in het uitzendgebied en beroepseisen plenair te bespreken.
De groep werd vervolgens opgedeeld in vier werkgroepen die zich bogen over zes fundamentele vragen met betrekking tot de inzet in rampgebieden.
Na afloop werden de uitkomsten tijdens de lunch plenair besproken, zodat deze meegenomen kunnen worden om de organisatie, logistiek en uitvoering nog beter te kunnen stroomlijnen.

Tactical breathing & stress management

Hoewel er voor deze dag stormachtige weersomstandigheden waren voorspeld, bleken de condities optimaal: de zon scheen, het bleef droog en de wind was matig in kracht.
De Scheveningse reddingsbrigade, onderdeel van de Brandweer Veiligheidsregio Haaglanden was ook ter plaatse met een voertuig en een aantal Lifeguards/Brandweer mensen om een oogje in het zeil te houden, wanneer we de zee in zouden gaan.
Een goede voorbereiding en uitvoering betekent dat je de veiligheid van je deelnemers optimaal in acht neemt.
Binnen in de tent was er precies genoeg ruimte om aan zeventien mensen een elementaire uiteenzetting te geven over het fysiologische systeem in relatie tot stress hantering. Daarna gaf ik een aantal ademhalingsoefeningen, die liggend op rubbermatjes naast elkaar werden uitgevoerd.,
Hoe inspirerend is dat.

Opdracht 1

In zwembroek/ badpak gingen wij de enigszins onstuimige zee in. Sommigen gingen er bij het eerste contact met het koude water gelijk weer uit, maar keerden even later toch weer terug om zich volledig onder te dompelen.
De ademhaling wordt ontregeld en dat is juist de bedoeling om die vervolgens weer te centreren in de buik ter hoogte van de navel.

Opdracht 2

De groep werd weer in tweeën gedeeld, ieder team had een brancard tot zijn beschikking en per team fungeerde een lid als (daadwerkelijk) afgekoeld slachtoffer. Eerst moest het ‘onderkoelde’ slachtoffer ingepakt en beschermd worden tegen verdere onderkoeling, zij hadden de keuze uit een Hypothermia prevention and Medical kit, dat had ik speciaal voor deze gelegenheid gekregen van het bedrijf Special Medics uit Utrecht en tevens had ik de Blizzard EMS Trauma blanket, een warmtedeken, aangeschaft van het bedrijf Innoventa uit Houten.
De ingepakte drenkelingen moesten door de twee teams ruim honderd meter verplaatst worden alvorens zij dezelfde weg terugkeerden.

Opdracht 3

Eenmaal weer terug in de verwarmde USAR-tent, was de laatste opdracht van deze dag om bij elkaar op een oefenhuid een aantal hechtingen te plaatsen met de beperkte middelen die voorhanden waren.
Hoe lastig is dat wanneer je koud bent geworden, je fijne motoriek vermindert is, je bewustzijn ook in meer of mindere mate gedaald is en vervolgens dien je dan een aantal complexe fijn-motorische handelingen te verrichten.
Het gaat er voortdurend om je lichamelijke reacties bewust te zijn en te zien waar je direct invloed uit kan oefenen door middel van je ademhaling en gewaarzijn in het hier en nu.

Evaluatie en afsluiting

Enigszins opgewarmd door een kop heet water met verse gember, liepen we gezamenlijk terug naar Hartbeach, terwijl de logistieke mensen de tent weer afbraken en opruimden. De dag werd door de verpleegkundigen en opdrachtgever unaniem als zeer geslaagd beoordeeld en voor herhaling vatbaar genoemd.
Dat is een mooi resultaat en het gaat natuurlijk wel ergens over. Dit zijn specialistische professionals, die naar afgelegen aardbevingsgebieden uitgezonden worden en primair tot taak hebben om te waken over de gezondheid en fitheid van het team en secundair medische hulp verlenen aan aardbevingsslachtoffers. Dat is geen sinecure wat zij te verwerken krijgen.
Voor mij is het een hoogtepunt om mijn expertise en ervaringen met hen te kunnen delen en hen nog beter toegerust een rampgebied te laten betreden.

¹ ‘Experiential learning’ of ervaringsgericht leren omvat zowel de zachte (soft skills) als de harde vaardigheden (hard skills), bijvoorbeeld: hoe kan ik effectief communiceren binnen een team en hoe leg ik adequaat een tourniquet aan bij een persoon met een catastrofale bloeding aan een van de extremiteiten?

Deze methodiek werd mij ruim twintig jaar geleden onderwezen door instructeurs van de Amerikaanse organisatie Wilderness Medical Associates, waar ik opgeleid werd tot Wilderness Emergency Medical Technician/EMT en vervolgens een aantal jaren trainingen voor gaf. Ervarings gericht leren is een methodiek die oorspronkelijk ontwikkeld is door de Duitse pedagoog Kurt Hahn, de mede-oprichter van Outward Bound. Een beproefde werkwijze die het leerproces optimaliseert.